POZIOM DOSTĘPNOŚCI TOWARÓW

Co nazywamy poziomem dostępności towarów?

Poziom dostępności towarów, nazywany też często poziomem obsługi klienta, określa prawdopodobieństwo, z którym w danej jednostce czasu zapasy nie zostaną wyczerpane i zaspokojony będzie cały popyt.

Oczywiście, osiągnięcie 100% pewności zaspokojenia całego popytu jest możliwe jedynie w sytuacji, gdy mamy do czynienia z popytem znanym, nielosowym. W przypadku popytu losowego, choć zdarzenie to może być mało prawdopodobne, nigdy nie mamy pewności, że w najbliższej jednostce czasu nie wystąpi popyt wyjątkowo duży przekraczający dostępny poziom zapasów.

Wyznaczanie optymalnego poziomu dostępności towarów

Nie ma wątpliwości, że utrzymywanie wysokiego poziomu dostępności towarów jest korzystne z punktu widzenia przedsiębiorstwa. Nie tylko umożliwia osiąganie wysokich przychodów przy wykorzystaniu istotnej części popytu, ale również pozwala pozyskać zaufanie klientów. Z drugiej jednak strony wysoki poziom dostępności towarów wiąże się z koniecznością podniesienia poziomu zapasów, a tym samym z podwyższeniem kosztów magazynowania, zamrożeniem kapitału oraz z ryzykiem, że część towarów się zmarnuje (np. poprzez przekroczenie terminu ważności). Optymalny poziom dostępności towarów powinien być zatem wyznaczony jako kompromis pomiędzy potrzebą obniżania kosztów a chęcią osiągnięcia wysokich przychodów ze sprzedaży oraz zaspokojenia potrzeb klientów.

Wyznaczanie optymalnego poziomu dostępności towarów jest często zadaniem trudnym, a jego rozwiązanie jest wymagające obliczeniowo. Trudności przysparza na przykład ustalenie, w jakim stopniu pomniejszy się baza klientów w konsekwencji niezaspokojonego popytu. Często stosowane są uproszczone rozwiązania na przykład oparte o analizę ABC - utrzymywany jest wysoki poziom dostępności dla produktów generujących wysoki przychód oraz niższy dla tych, które generują niski przychód. Przykładowy podział przedstawiono w poniższej tabeli.

Grupa A	pierwsze 10-20% produktów	wysoki poziom dostępności, np.96-98%
Grupa B	następne 30% produktów	średni poziom dostępności, np.91-95%
Grupa C	ostatnie 50-60% produktów	niższy poziom dostępności, np. 85-90%

Jak mierzyć poziom dostępności?

Skoro przedsiębiorstwa stawiają sobie za cel utrzymanie pewnego poziomu dostępności towarów, powinny również mieć możliwość oszacowania na podstawie danych sprzedażowych, jaki poziom dostępności rzeczywiście oferują.

Istnieje wiele sposobów interpretacji zaproponowanej w pierwszym paragrafie teoretycznej definicji poziomu dostępności w celu wyznaczenia rzeczywistej jego wartości na podstawie danych historycznych. Najczęściej stosowaną strategią jest defniowanie empirycznego poziomu dostępności jako stosunku sprzedaży do popytu. Takie podejście wiąże się z koniecznością oszacowania utraconej sprzedaży, czyli popytu, który nie został wykorzystany ze względu na niewystarczający poziom zapasów.