KLASYFIKACJA PRODUKTÓW

Klasyfikacja produktów jest bardzo ważnym etapem podczas procesu prognozowania popytu i optymalizacji zapasów. Motywacją do klasyfikacji jest:

wybór najważniejszych produktów – generujących największy zysk,

dobór metod prognostycznych do typu szeregu czasowego,

określenie stopnia trudności prognozowania popytu na dany produkt.

Klasyfikacja ABC

Analiza ABC jest często stosowanym narzędziem w zarządzaniu zapasami. Opiera się ona na zasadzie Pareto, która mówi, że 20% przyczyn powoduje 80% skutków.

Analiza ABC polega na podziale produktów na trzy kategorie ze względu na wielkość przychodów generowanych w wyniku ich sprzedaży.

Grupę A stanowią produkty generujące najwyższy przychód. Zwykle 70-80% rocznego przychodu przedsiębiorstwa generowane jest przez 10-20% produktów.

Grupę B stanowią produkty odpowiedzialne za średni przychód. Zazwyczaj grupa ta stanowi około 30% produktów i generuje 15-25% rocznych przychodów przedsiębiorstwa.

Grupę C stanowią produkty generujące najniższy przychód. Najczęściej około 5% rocznego przychodu przedsiębiorstwa generowane jest przez około 50% produktów.

Zastosowania analizy ABC

Analiza ABC pozwala dobrać dla poszczególnych produktów odpowiednią strategię zarządzania zapasami bazując na tym jak istotne są one dla przedsiębiorstwa.

Zazwyczaj najbardziej opłacalne jest skoncentrowanie się na produktach grupy A. Ponieważ jest to nieliczna grupa można dla niej stosować najbardziej wysublimowane, ale też czasochłonne metody prognozowania w celu uzyskania jak najdokładniejszych prognoz popytu. Produkty takie powinny być zamawiane często, a unikanie wyczerpania ich zapasów powinno być priorytetem przedsiębiorstwa.Produkty grupy C mogą być zamawiane rzadziej, a do tworzenia prognoz popytu mogą być stosowane prostsze i szybsze, ale mniej dokładne metody. W przypadku produktów tej grupy istotna jest odpowiedź na pytanie, nie w jakiej ilości, ale czy w ogóle te produkty należy magazynować.Dla produktów grupy B stosować należy strategię pośrednią pomiędzy grupami A i C. Najważniejsze w ich przypadku jest monitorowanie czy nie wystąpiła ich ewolucja do którejś z sąsiednich grup.

Analiza XYZ

Klasyfikację XYZ w klasycznym ujęciu postrzegamy jako metodę podziału produktów wg częstości zapotrzebowania na nie. Te, które sprzedają się najczęściej trafiają do grupy X, te które najrzadziej do grupy Z. Klasyfikację tą możemy interpretować też jako miarę zmienności. Grupa X opisuje wtedy produkty charakteryzujące się najmniejszą zmiennością sprzedaży, przez co produkty z tej grupy są najłatwiejsze do prognozowania.

Podsumowując:

Grupę X stanowią produkty, na które jest największe zapotrzebowanie lub też charakteryzują się małą zmiennością i są łatwe do prognozowania

Grupę Y stanowią produkty o mniejszym zapotrzebowaniu, większej zmienności i trudniejsze do prognozowania.

Grupa Z składa się z produktów rzadko sprzedawanych i w sposób nieregularny. Mogą wystąpić duże błędy prognoz.

Klasyfikacja DTMR

Klasyfikacja DTRM mówi o częstości wystąpienia sprzedaży w analizowanym okresie:

Grupę D stanowią produkty sprzedające się nie rzadziej niż raz na d dni (zwykle d = 3) – w praktyce klasyfikujemy tam produkty, które sprzedały się minimum n/3 razy;

Grupę T stanowią produkty sprzedające się nie rzadziej niż raz na t dni (zwykle t = 7) – w praktyce klasyfikujemy tam produkty, które sprzedały się minimum n/7 razy;

Grupę M stanowią produkty sprzedające się nie rzadziej niż raz na m dni (zwykle m = 30) – w praktyce klasyfikujemy tam produkty, które sprzedały się minimum n/30 razy;

Grupę R stanowią produkty pozostałe. Często łączymy grupę tych produktów z produktami na zamówienie.

Przykłady szeregów czasowych sprzedaży z poszczególnych klas

Inne klasyfikacje

Wielkość generowanych przez poszczególne produkty przychodów nie jest jedynym czynnikiem, który powinien być brany pod uwagę przy zarządzaniu zapasami. Poniżej wymieniamy inne często stosowane kategoryzacje.

HML - (High, Medium, Low) - klasyfikacja według wartości jednostkowej produktów:
• H - produkty drogie,

• M - produkty umiarkowanie drogie,

• L - produkty tanie.

FSN - (Fast, Slow, Non-moving) - wskaźnik rotacji równy ilorazowi zapasu i sprzedaży pomnożonemu przez ilość dni w rozpatrywanym okresie:
• F - produkty szybko rotujące,

• S - produkty wolno rotujące,

• N - produkty, ktore nie rotują.

PLC - (Product Life Cycle) ma na celu wyróżnienie spośród wszystkich pozycji asortymentowych produktów:
• nowych - bez historii sprzedaży,

• wchodzących z krótką historią,

• stabilnych o długiej historii sprzedaży,

• wycofanych bądź wycofywanych.